Μπήκαμε στον Φλεβάρη και σύντομα πλησιάζει η γιορτή του έρωτα. Χρονιάρες μέρες που είναι, πρέπει να καταθέσω και εγώ τις σπονδές μου στον φτερωτό θεό, μήπως και καταφέρω να τον εξευμενίσω. Έτσι λοιπόν, ανέσυρα από το κοντινό παρελθόν τη βίπερ συλλογή των Harlequin. Τα Harlequin, συστήθηκαν, στο ελληνικό κοινό τον Ιούνη του 1979, ως το νέο πρόσωπο, της ρομαντικής γυναικείας λογοτεχνίας. Η πρώτη μου γνωριμία μαζί τους έγινε κάπως ετεροχρονισμένα, μια δεκαετία μετά. Ήταν πάλι καλοκαίρι, που για πρώτη φορά είδα αυτό το «παράξενο» βιβλίο. Κρυβόταν στην τσάντα θαλάσσης, της μητέρας μου. Η κυρίαρχη εικόνα ενός αγκαλιασμένου ζευγαριού, αλλά και ο βαρύγδουπος τίτλος «Λόγος Ύπαρξης», προκάλεσαν την αδίστακτη παιδική μου περιέργεια. Βουλιμικά, κατασπάραξα τις σελίδες, ψάχνοντας και άλλες τέτοιες εικόνες. Το παιδικό μου μυαλό, συνδύασε το φθηνό του ένδυμα, με τα κόμικς που διάβαζα τότε. Υπέθεσα, ότι, αυτό το «νέο είδος», θα ήταν κόμικς, μόνο για μεγάλους. Απογοητευμένη από τις ατελείωτες ασπρόμαυρες ράγες, των ακαταλαβίστικων για εμένα τότε λέξεων, το επέστρεψα κατακρεουργημένο στην κάτοχο του.
Η καλλονή Harlequin Enterprise Ltd, γεννήθηκε στον Τορόντο του Καναδά το 1949. Το συνοικέσιο της με τον αγγλικό εκδοτικό οίκο Mills & Boon το 1957, οδήγησε σε έναν επιτυχημένο γάμο. Ο έγγαμος βίος του ζευγαριού, στρωμένος με ροδοπέταλα-best sellers, μετρά πάνω από μισό αιώνα. Απ’ότι φαίνεται, ο γάμος δε σκοτώνει τον έρωτα. Αν θέλετε να μάθετε τα συστατικά για τη διαιώνιση της «νόσου», δεν έχετε παρά να διαβάσετε τα «εγχειρίδια» των love doctor-συγγραφέων Harlequin. Οι ροζ βελούδινες ιστορίες τους είναι ντυμένες με άφθονο σασπένς. Το σενάριο είναι πάντα το ίδιο. Γυναίκα αγάπησε άνδρα, άνδρας αγάπησε γυναίκα, περνούν τα μύρια πάθη μέχρι να καταφέρουν να σμίξουν και στο τέλος, ζουν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα. Το happy end είναι δεδομένο και προαπαιτούμενο. Μόνο το σκηνικό αλλάζει. Εκτός από το σύνηθες ρομαντικό περιβάλλον και το γκρίζο τοπίο της σύγχρονης μεγαλούπολης, το love story εξελίσσεται και με φόντο την αγωνιώδη πλοκή των θρίλερ. Δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις, που οι ιστορίες βάφονται ακόμα και με τη σκιά του μυστηρίου, των σεναρίων επιστημονικής φαντασίας. Όπως και αν έχει, η ουσία είναι μια. Οι αλχημιστές-συγγραφείς κατάφεραν, να μετατρέψουν τον ιό του έρωτα, σε επάρατη νόσο. Ύμνος στον έρωτα λοιπόν, από δακρύβρεχτες και μελό ιστορίες, που διαβάστηκαν άλλοτε κρυφά και άλλοτε φανερά από πολλά κοριτσόπουλα. Μπορεί η μαμά σας, να σταμάτησε πια να αγοράζει τη ροζ αυτή φυλλάδα, αλλά εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο, συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να διαβάζουν αυτού του είδους τα ρομάντζα.
Με τα Harlequin να φιγουράρουν, ως αναλώσιμα προϊόντα στα ράφια των supermarket και στα ξύλινα περβάζια των περιπτέρων, οι γυναίκες αναζητούσαν να βρουν το πρότυπο του ιδανικού συντρόφου. Εγώ, μάταια τότε έψαχνα, τον Αστερίξ και τον Οβελίξ, τη Μαφάλντα και τη Μικρή Λουλού. Μπορεί να μη βρήκα τους χάρτινους παιδικούς ήρωες μου, αλλά ανακάλυψα τους Vintage πίνακες που κρέμονταν στα εξώφυλλα. «Ποτέ μην κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλο του». Μπορεί τα Harlequin, να επικριθήκαν τόσο όσο θαυμάστηκαν, για το περιεχόμενο τους, όμως για τα χρωματιστά πανωφόρια τους, κανείς δε μπορεί να πει τίποτα. Η ζεστασιά των εικόνων τους συγκεντρώθηκε στο λεύκωμα,
The Art of Romance: Mills & Boon® and Harlequin® Cover Designs. Πάνω από 200 έργα τέχνης, εκτίθενται στα μάτια του ανυποψίαστου αναγνώστη, προκαλώντας ρίγη συγκίνησης στους λάτρεις του είδους και θαυμασμό στους περιφρονητές του.
Η παλέτα των cover jackets των Harlequin, παρά το παιχνιδιάρικο όνομα τους (αρλεκίνος), είναι κατασκευασμένη έτσι ώστε να θυμίζει τις φαντασμαγορικές αφίσες κινηματογραφικών ταινιών. Σαν διαφημιστικές καταχωρήσεις προϊόντων προκαλούσαν με τα έντονα χρώματα τους, το αγοραστικό κοινό. Γνωστοί στο χώρο της illustration art καλλιτέχνες, έβαλαν το πινέλο τους, για να δώσουν μορφή στον έρωτα. Ανάμεσα σε αυτούς ξεχωρίζουν οι Norm Eastman, Paul Anna Soik, Joyce Dennis. Οι «love doctors» αρκετά συχνά έριχναν τα βέλη τους στους εικονογράφους. Μόνο που εκείνα δεν ήταν σαν τα βέλη του ερωτικού θεού. Συνοδεύονταν κυρίως με παράπονα και συμβουλές για το πώς έπρεπε να απεικονισθεί η συσκευασία των ροζ χαπιών της εποχής. Οι εικόνες δε φώτιζαν μόνο το ρομαντικό στοιχείο των βιβλίων, αλλά σε μετέφεραν απευθείας στο σκηνικό της εκάστοτε περιόδου. Οι υπερβολές και τα αφηρημένα στοιχεία αποφεύγονταν, για να μην αποπροσανατολίσουν και μπερδέψουν τον αναγνώστη. Στόχος τους ήταν, να τον προετοιμάσουν, για το τι επρόκειτο να διαβάσει. Τα love cover jackets καθιερώθηκαν ως αναγνωριστικό είδος της ερωτικής μάρκας.
Το noir «φιλμ» των Harlequin φωτίζεται από τα πράσινα και βιολετί μάτια των γυναικών και τη γοητευτική αύρα των ανδρών. Οι ήρωες μεταμορφώνονται πίσω από τα παραβάν των εποχών, αλλά ποτέ δε χάνουν τους ρόλους τους. Η πρώτη ερωτική σκηνή ξεκινά στα χρόνια της Art Nouveau. Επιστροφή, στα χρόνια της αθωότητας. Η γυναίκα κοκκινίζει και κατεβάζει το βλέμμα της στη θέα του άνδρα. Εκείνος τη θαυμάζει κρυφά και προσπαθεί να αντισταθεί στην ομορφιά της. Τα δυο φύλα φωτογραφίζονται ανταλλάσοντας χειροφιλήματα και τηρώντας τους κώδικες του savoir vivre. Η μαγεία της εικόνας, συνεχίζεται υπό τη σκιά του Α Παγκοσμίου πολέμου. Οι ερωτικές καρποστάλ βάφονται με τα σκούρα χρώματα της πολεμικής περιόδου. Η γυναίκα εμφανίζεται μόνη, ντυμένη στα μοβ, να πενθεί για τον χωρισμό της από τον αγαπημένο της.
Το κινηματογραφικό boom της δεκαετίας του ’30, ήταν καθοριστικό για την άνθηση της ρομαντικής λογοτεχνίας. Τα χάρτινα είδωλα, αρχίζουν να αναπαριστούν ρόλους βγαλμένους από ταινίες. «You Jane, me Tarzan». Αθώες αιθέριες υπάρξεις με κόκκινα φλογερά χείλη, κινδυνεύουν από τους ανθρωποφάγους ιθαγενείς της ζούγκλας. Ο «prince charming» ρισκάρει τη ζωή του και τις σώζει. Εκείνες ασφαλείς πια χάνονται ανάμεσα στα στιβαρά του μπράτσα. Ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος αφήνει και αυτός τα ίχνη του. Το πρότυπο του άνδρα ήρωα αποθεώνεται. Στρατιώτες ερωτεύονται νοσοκόμες και πιλότοι ξελογιάζουν μικρές νεαρές κυρίες. Το ισχυρό φύλο κοιτά επίμονα και φλερτάρει το ασθενές. Πλησιάζουν ο ένας τον άλλον, αγγίζονται, αλλά ποτέ δεν τους βλέπουμε να ανταλλάσσουν παθιασμένα φιλιά. Αυτά θα δοθούν και αν δοθούν στη 245η σελίδα.
Τη δεκαετία του ’50 ο έρωτας αρχίζει και γίνεται πιο τολμηρός. Οι γυναίκες αποκαλύπτουν τις θηλυκές καμπύλες του κορμιού τους. Εμφανίζονται ως νοσοκόμες, κουβερνάντες και γραμματείς, ενώ οι άνδρες διατηρούν τη δυναμική τους φιγούρα, ως διευθυντές και πλούσιοι μεγαλογιατροί. Όχι ακόμα δε φιλιούνται, όμως μας προϊδεάζουν με τα χτυπητά χρώματα τους, να κοιτάξουμε και τις ασπρόμαυρες σελίδες για να δούμε πως εξελίσσεται ο έρωτας τους. Άμα δεν έχετε υπομονή να ψάχνετε ανάμεσα στις λέξεις, οι φωτογραφίες της δεκαετίας του ’60 τα λένε όλα. Και ναι λοιπόν, αισίως το ’60 δίνεται το πρώτο φιλί. Τόσα χρόνια οι γυναίκες περίμεναν τον πρίγκιπα με το άσπρο άλογο. Το πριγκιπόπουλο όμως καμιά φορά έχανε το δρόμο του και αργούσε να φανεί. Αυτή η μακροχρόνια αναμονή και περιπλάνηση, έδωσε τη θέση της στη λαχτάρα για σεξουαλική απελευθέρωση, που χαρακτηρίζει τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Τα εξώφυλλα της περιόδου εκείνης, αποδεικνύουν την δυναμική ισχύ και των δυο φύλων. Οι γυναίκες παρουσιάζονται πιο ανεξάρτητες, χωρίς όμως να χάνουν τη θηλυκότητα τους. Ο άνδρας, εμφανίζεται πάντα ως κυνηγός, μόνο που κάποιες φορές υποκύπτει στην ομορφιά του «θηράματος» του. Το ’90 οι γυναίκες παίζουν τους ίδιους ρόλους με του άνδρες, στο εργασιακό τομέα. Τα φιλιά, οι αγκαλιές και τα χάδια πληθαίνουν, ενώ στα 00’ς εμπλουτίζονται με ακόμα πιο σκανδαλώδεις σκηνές. Σήμερα, επίσημα πια το πρώτο φιλί δίνεται στο εξώφυλλο.
«Με ένα Harlequin ξεχνιέμαι…» έλεγε μια παλιά διαφήμιση. Τα ηδονοβλεπτικά μάτια των γυναικών αδημονούσαν να έρθει η στιγμή για να κρυφοκοιτάξουν τη συνέχεια της ιστορίας. Η ταύτιση με την ηρωίδα, αποτελούσε ένα εφήμερο ερωτικό διάλειμμα από τη ρουτίνα της καθημερινότητας. Στον αντίποδα, τα εξώφυλλα τους, μας υπενθυμίζουν τις εναλλαγές των στερεοτύπων του έρωτα. Ο έρωτας λοιπόν, αλλάζει μορφές ανάλογα με τις εποχές.
